Nhuộm móng tay đi

Ngày mai là 5-5 âm lịch, tết Đoan Ngọ, hay dân gian gọi là Ngày giết sâu bọ.

Hồi còn nhỏ, bọn trẻ con rất mong ngày này. Đêm nay tất cả bọn trẻ sẽ được bọc móng, tức là nhuộm móng tay bằng lá cây móng. Cây móng lòa xòa, cao chừng 2m, lá nhỏ như lá cây Ngâu, nhưng xanh nhạt hơn và cũng mềm hơn. Ngay từ sáng mùng 4, các gia đình có cây móng bắt đàu cắt từng cành ra để bán. Mỗi cành quấn tròn lại như vòng nguyệt quế trên Đường lên đỉnh Olimpia, nhưng nhỏ hơn. Mỗi vòng như thế bán 1 hào. Có hai laọi cây móng, móng nếp và móng tẻ, móng nếp nghe nói tạo mà đỏ đẹp hơn móng tẻ. Trẻ con xúm quanh để mua lá móng, rất háo hức...

Buổi tối, lá móng được tuốt ra , rửa sạch và cho vào cối giã. Trước khi đi ngủ thì lấy lá móng đắp vào ngón tay, lấy lá vông bọc ra ngoài, sao cho suốt đêm không bị tuột. Nhưng chỉ bọc 8 ngón tay thôi, trừ ngón trỏ. Lạ thế.

Đêm đó, bọn trẻ chúng tôi đi ngủ mà rất hồi hộp. Chỉ sợ đêm tuột mất, mai có ngón  không đỏ thì chết. Có đứa thì thỉnh thoáng kẽ rút ra ngó xem đã đỏ đến đâu. 

Sáng hôm sau, đứa nào còn nguyên cả 8 ngón là sướng lắm. Nếu muốn đỏ đậm, bóng, thì phải nhúng những ngón tay đó vào nước của vại cà. Không hiểu có đúng không nhưng đứa nào cũng chấp hành răm rắp. Xong đâu đấy thì tay được rửa sạch, không chỉ móng mà cả những phần thịt cũng bị nhuộm, tuy nhiên một vài hôm sau nó sẽ hết. Thời gian trôi đi, phần đỏ của móng tay lên cao , cao dần, đến tết thì hết móng đỏ.

Sau khi rửa tay, có móng đẹp thì người lớn cho bọn trẻ ăn hoa quả, rượu nếp gọi là giết sâu bọ. Một số gia đình thì đưa con đi lễ chùa, chỗ Đức ông, nếu cầu cho con trai và Phật bà nếu cầu cho con gái. Đa phần chúng tôi đã được bán khóan từ nhỏ. Ra chùa chúng tôi được dặn là không được chỉ trỏ, nếu đứa nào vô ý chỉ tay lên Phật thì vội vàng mút tay. Mút xong là hết tội lỗi...

Tại sao lại nhuộm móng và giết sâu bọ ? Đây là phong tục kỷ niệm ngày mất của ông Khuất Nguyên bên Tàu, ông trẫm mình xuống sông Mịch La vì bất hợp tác với vua Sở. Dân chúng thương tiếc ông, vớt lên thì thấy chân tay đã bợt bạt, thân thể đã có giòi bọ. Họ liền tô lại móng tay cho ông, giết sạch sâu bọ trên thi thể ông... Từ đó thành truyền thống. Ở VN, ngày này còn là ngày lễ của các ông đồng bà cốt, tương tự ngày 10-10 âm lịch.

Tôi cứ nghĩ bây giờ ở quê tôi không còn ai nhuộm móng nữa. Họ có các cửa hàng Nail rồi.. Buổi tối gọi về quê, bây giờ là ngoại thành Hà Nội, bà chị tôi bảo: Ồ, vẫn thấy trẻ nhuộm móng đấy. Con nhà hàng xóm tối qua rậm rịch bọc móng, vui lắm, nhưng có lẽ cũng ít nhà còn giữ phong tục này, không như hồi chị em mình. Bà chị tôi hơi nuối tiếc...