Xôi trắng chè kho

Bác PNH viết một bài về bánh mỳ, món Tây nhập rất hay, tôi nhân đấy viết về một món dân dã, mời cả nhà thưởng thức.

Hồi còn nhỏ, khi được một tý xôi trắng và thỏi chè kho bằng cái bật lửa mà ăn thì ngon vô cùng. Vị ngọt của chè kho, có thảo quả, quế chi thơm quện lẫn xôi trắng khiến đứa nào cũng ăn thật chậm.

Mỗi đứa có một chút thế thôi vì đó là lộc ông bà đi việc họ hay tế lễ về, chia cho nhiều đứa.

Một trong những nguồn chè kho là "cỗ lễ đám cưới". Quê tôi có tục lệ khi có con cháu cưới, người ta mang lễ đến cúng ông bà nội , ông bà ngoại cô dâu chú rể và cả ông bà nội ngoại của cha mẹ cô dâu chú rể nữa. Một đám cưới có thể dăm ba cỗ lễ như thế... Ngày xưa có thể bưng cả mâm cỗ đến nhưng sau này để cho giản tiện, người ta chỉ mang một đĩa xôi to, một miếng chè kho vuông 20, dày chừng 5 cm, mấy quả cau, chén rượu đến thôi. Người chủ nhà nhận được lễ ấy sau khi cúng thì mang chia lộc cho con cháu của cụ được cúng. Vì thế mà không có nhiều.

Hôm nọ về quê, lại thấy có xôi trắng chè kho, hôm đó nhà bà cô tôi có con cưới vợ.

Tôi nghĩ thầm, cưới con ăn hàng trăm mâm mà cúng bố mẹ lại cúng chay, chán thật. Hii, ngày đẻ thằng chú rể bây giờ, bà nội tôi, bà ngoại nó vất vả trông nom hàng tháng... Các cụ bây giờ có ăn đâu, nhưng đơn bạc quá, nghĩ thế cũng thấy chạnh buồn.

Chè kho là đỗ xanh đồ chín, cho đường hay mật vào đánh kỹ, đun đến khi khô mới đổ ra khay, rắc quế chi, thảo quả lên trên. Món này có thể để cả tuần không ôi thiu.

Bây giờ ăn chè kho cũng không thấy ngon như xưa vì ngọt quá... Dù tết nào về quê cũng phải ăn dăm ba miếng, các gia đình truyền thống vẫn không quên món này.