Chuyện một người lính khố đỏ

Hai hôm nay tôi dành thời gian đọc hết cuốn sách lạ, có tên là " Chuyện một người lính khố đỏ" tự truyện của tác giả Phạm Khải Tri, do NXB Quân đội nhân dân ấn hành năm 2009.



Tôi có được cuốn này lạ nhờ blog. Các bác còn nhớ cách đây chừng 2 tháng tôi có một bài viết về Lính Khố đỏ nhân đọc Gia phả. Ít ngày sau, nhận được tin nhắn qua PM của bạn tuyettinhcocchu cho hay, "có một cuốn sách của một người từng là lính khố đỏ viết và tác giả hiện còn sống, anh cho xin địa chỉ để em gửi tặng một cuốn".


Thật là tuyệt, tôi ghi địa chỉ và mong, nếu có được cả chữ ký người tặng và tác giả thì quý quá. Ít lâu sau, tôi nhận được cuốn " Chuyện một người lính khố đỏ" qua Bưu điện, người gửi là KTS Nguyễn Quốc Lanh  ( tức tuyettinhcocchu ) ở Biên Hòa - Đồng Nai.  Cuốn sách có chữ lời tặng của KTS Lanh và dòng chữ " Trân trọng kính tặng ông Nguyễn Phan Khiêm - báo Công Lý và gia đình", có chữ ký của tác giả PKT.



Tôi nhắn cám ơn KTS Lanh nhưng hôm nay đọc xong mới viết entry này để một lần nữa trân trọng cảm ơn bạn Lanh và nhất là cám ơn cụ Phạm Khải Tri, tác giả cuốn sách rất hay, tuổi đã ngoại 85, đã tặng cho kẻ hậu sinh xa lạ những chữ trân trọng đến thế.

Cuốn tự truyện thật hấp dẫn, từ đầu đến cuối. Tác giả kể lại cuộc đời mình, một người quê gốc Bắc Ninh, do ông nội Cần vương mà gia đình lưu lạc ra Móng Cái lập nghiệp... Sinh trong thời loạn lạc, những năm 20 đầu thế kỷ trước, Phạm Khải Tri dấn thân vào binh nghiệp làm Lính Khố đỏ. Mặc dù học trường Tây, nói tiếng Pháp rất tốt nhưng anh lính Phạm Khải Tri, thầy cai "thổ mừ" luôn giữ cốt cách con nhà Nho, theo phong cách ông nội và những lời dạy bảo của người mẹ hiền mà ông rất mực thương yêu.

Trong thời loạn lạc, nhố nhăng giữ được mình không lấm láp là rất khó, giữ tư cách kiểu Nho gia còn khó hơn nhưng ông đã giữ được, dù không ít lần phải trả giá. Ông đã dắt bạn đọc đi hết cuộc đời binh nghiệp của ông từ giữa thế kỷ trước cho đến 1975, qua các miền đất nước và đến tận hôm nay.

Cốt cách Nho gia ấy làm chuẩn mực ứng xử cho ông, dù là trong cuộc chiến. Có lần binh lính bắt giữ mấy người dân qua đêm, trong đó có một cô gái trẻ 16-17 tuổi, ông nghĩ tối nay bọn lính thế nào cũng làm bậy, hãm hiếp cô gái, ông nói nhỏ với cô gái đến nằm với ông. Cô gái nghe lời và suốt đêm đó ông nằm quay lưng vào lưng cô gái, cố giữ không cho động chạm, chăn không được bùng nhùng và chỉ sợ nhỡ vô ý chạm vào cô gái bất chợt la lên trong đêm hôm thì ông sẽ không biết thanh minh thế nào, chưa kể chuyện còn đến tai vợ... Nhưng ông đã làm được, sang hôm sau cô gái được thả về. Khi đó, có lẽ ông chưa đến tuổi 30.



Cũng cách ứng xử ấy, sau này ông gặp nhiều khó khăn khi có những tên chỉ huy tham lam, vơ vét, trục lợi... mà loại quan chức đó thời nào cũng rất nhiều..

Cuộc đời ông là một chuỗi những gian nan, lận đận, những lần chuyển đơn vị, rồi những hoạn nạn bất ngờ ụp tới. Ông đã vẽ nên chân dung nhiều những người ông đã gặp trong suốt cuộc chiến, thân sơ, đậm nhạt khác nhau. Nhưng có lẽ tử vi của ông cung Nô không tốt, nên có khi ngay cả những người chịu ơn ông cũng bạc.

Thân phận ông cũng như thân phận những người cùng trang lứa, dù ở trong Nam hay ngoài Bắc đều gian nan, vất vả như thế, không mấy ai được an nhàn...



Cuốn tự truyện như cuốn phim hay và nó nhắc nhở ta một điều không mới, nhưng không bao giờ cũ, là trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng phải sống cho tốt, cho trong sạch.

Cuốn sách còn có giá trị tư liệu quý giá về Lính Khố đỏ, sắc lính đặc trưng Đông dương, đã lùi vào dĩ vãng mà do chính nhân chứng kể lại.

Mặc dù là người cầm bút nghiệp dư và cao tuổi nhưng Phạm Khải Tri viết với một văn phong mạch lạc, truyền cảm và rất hiện đại. Hiện đại ở chỗ không rườm rà, lan man mà rất cô đọng, trong sáng. Văn ông trẻ hơn tuổi ông rất nhiều.

Cuốn sách là một món quà quý, một kỷ niệm mà bạn tuyettinhcocchu, người định chui vào hang tuyệt tình với thiên hạ, lại ra khỏi hang, gửi tặng tôi, người ít khi vào trang của bạn, không phải là rất lạ hay sao. Có lẽ nhờ cưới vợ, mà KTS Lanh đã lại dan díu với cuộc đời.

Cuối cùng xin kính chúc cụ Phạm Khải Tri mạnh khỏe, an vui với con cháu. Cụ đã trải qua một cuộc đời phong phú, thấm đẫm mồ hôi và nước mắt nhưng đã làm được nhiều việc nhân nghĩa, hẳn cụ sẽ được hưởng những trái ngọt của đàn con hiếu thảo và xã hội đang đổi thay mang đến.