Bàn mãi chuyện đời, xem mãi chuyện thời sự mà thấy đầy ứ bất an. Hôm nay cùng mọi người lên cõi Phật chiêm bái cho thanh thản, hư rỗng trong lòng...
Là ai nói cười trong mây biếc…
Thấp thoáng trong gió mây Yên Tử, vầng trăng khuyết vẫn óng ánh, như một nụ cười trôi.
Đêm trên chùa Hoa Yên. Đêm thiêng. Tiếng suối Ngự Dội rì rầm. Hơi thở của rừng ngan ngát hương. Ngàn trúc lao xao gió.
Cây đại cổ xưa ngàn năm tuổi vẫn còn đứng bên vách núi, vẫn nở những chùm hoa trắng, vẫn nhớ mong cánh hạc vừa bay qua trong ánh hoàng hôn.
Đêm thiêng Yên Tử. Tôi nhớ người xưa quá. Nhân Tông, Anh Tông, Huyền Quang, Nguyễn Trãi…
Đêm nay tôi hiểu ra rằng tại sao Hải Lượng Thiền sư Ngô Thời Nhiệm bảo hồn hoa không phải là hoa cũng như thân chim chẳng phải là chim (Điểu thân phi điểu, hoa hồn phi hoa).
Đêm nay, trên Yên Tử, tôi nhìn thấy cái vô hình là hữu hình, vĩnh cửu là phù vân.
Tôi nghe rõ tiếng cười nói của những bậc thầy tôi yêu. Ôi Trúc Lâm! Ôi Ức Trai! Tiếng cười của họ vang trong mây gió.
Những áng thơ xưa in bóng Yên Tử cũng bay về. Nguyễn Trãi từng qua đây và đề thơ chùa Hoa Yên:
Yên Sơn sơn thượng tối cao phong
Tài ngũ canh sơ nhật chính hồng
Vũ trụ nhãn cùng thương hải ngoại
Tiếu đàm nhân tại bích vân trung…
(Đề Yên Tử sơn Hoa Yên tự)
Nắng lên. Không gian như nở ra ánh sáng. Dường như, trên Yên Tử bạn có thể nhìn thấy toàn thể vũ trụ, nhìn thấy tận cùng vụ trụ. Trời hồng hồng, biển xanh lấp lánh bạc. Có nghe thấy tiếng gì trong mây biếc kia không? Tiếng ai cười nói đấy?
Hay tiếng cười của chính Ức Trai?
Trong nắng ban mai, tôi táo bạo chuyển ngữ vần thơ của người:
Nơi đỉnh non Yên cao ngất
Mới tinh mơ đã ửng trời
Mắt nhìn vũ trụ xanh khơi
Ai nói cười trong mây biếc…
Yên Sơn sơn thượng tối cao phong
Tháp Điều ngự Giác hoàngTrần Nhân Tông
Trên núi Yên Tử nơi đỉnh cao nhất. Yên Tử linh thiêng không phải vì là đỉnh núi tuyệt cao.
Dù rất ngoạn mục, núi cũng chỉ có độ cao hơn một ngàn thước (1.068m).
Cái cao ngất của núi Yên Tử là độ cao không nơi nào có, là độ cao của “Núi vua hóa Phật”.
Đó là độ cao tâm linh.
Đó là độ cao mà Trúc Lâm (vua Trần Nhân Tông) nói tới trong bài ca Được Thú Lâm Tuyền Thành Đạo:
Khuất tịch non cao
Náu mình sơn dã…
Thanh nhàn vô sự
Quét tước đài hoa…
Niềm lòng vằng vặc
Giác tánh quang quang
Trần duyên rũ hết
Thị phi chẳng hề…
Vì vậy ai cũng có một đỉnh non Yên, một đỉnh non Thiêng để mà lên.
Trong bài Vân Tiêu Am, vua Trần Nhân Tông miêu tả núi Yên như sau:
Đình đình bảo cái cao ma vân
Kim tiên cung khuyết vô phàm trần…
(Lộng cao sừng sững chạm mây
Cung tiên kỳ diệu nào dây bụi trần…)
Núi Yên, đó lá cõi ánh sáng, là nơi tâm vằng vặc, là nơi tánh sáng ngời.
Tài ngũ canh sơ nhật chính hồng
Chùa đồng
Vừa mới canh năm trời đã ửng hồng. Aùnh sáng vừa mới toả đã lập tức chạm vào Yên Tử. Như thể mặt trời mọc là mọc từ núi thiêng, là mọc cho núi thiêng.
Nhật nguyệt như thay nhau soi chiếu Yên Tử.
Cũng trong bài Vân Tiêu Am, Nhân Tông đã hình dung ba điều kỳ tuyệt:
Thanh phong táp địa vô hưu yết
Minh nguyệt đương không kiểu băng tuyết
Thử phong, thử nguyệt dữ thử nhân
Hợp thành thiên hạ tam kỳ tuyệt.
(Gió bay trên đất vô ngần
Trăng lơ lững sáng một vừng tuyết phơi
Gió, trăng cùng ở bên người
Hợp nên tam tuyệt dưới trời là đây).
Có thể hiểu rộng ra, ba điều kỳ tuyệt ở dưới trời là ánh sáng, gió và con người đều đầy đủ ở đây.
Ba điều kỳ tuyệt cũng là ba điều thiêng liêng: sự soi chiếu của ánh sáng, cái tự do của gió và cái tâm tỏ ngộ của con người.
Yên Tử được bọc trong ánh sáng của Mặt Trời Phật và Mặt Trăng Phật, trong ánh bạc lung linh của trăng và ánh hồng óng ả của mặt trời.
Đấy cũng là ngày đối diện Phật, đêm đối diện Phật.
Đấy là ánh sáng của bất sinh bất diệt, ánh sáng của chư Phật hiện tiền.
Còn nhớ câu chuyện Trúc Lâm thị tịch ở am Ngọa Vân. Khi Bảo Sát đến am, Nhân Tông mỉm cười mà bảo:
- Sao đến muộn thế, ta sắp đi đây. Pháp gì chưa rõ thì hỏi đi.
Bảo Sát bèn hỏi:
- Khi Mã Tổ bệnh, vị viện chủ mới hỏi rằng: “Gần đây Tôn đức thế nào?” và Mã Tổ đã đáp “Ngày đối diện Phật, đêm đối diện Phật”. Là ý thế nào?
Trúc Lâm lớn tiếng đáp:
- Ngũ đế, Tam hoàng là vật gì?
Sau đó, đến ngày mùng một tháng mười một, vào nửa đêm, trời trong sao sáng, Trúc Lâm nói:
- Đến giờ ta đi
Bảo Sát hỏi:
- Tôn đức đi đâu bây giờ?
Trúc Lâm nói:
- … Chư Phật thường hiện tiền,
Nào có đi hay đến.
Rồi người ngồi theo kiểu sư tử tọa mà hóa.
Trúc Lâm lặng lẽ ra đi trong ánh sao mai sáng rực, trong ánh hồng đang tỏa lan trên đỉnh non Yên.
Đó chính là ánh hồng mà Nguyễn Trãi nhìn thấy khi đứng trên Yên Tử. Mới tinh mơ đã ửng trời.
Tiếu đàm nhân tại bích vân trung
Trong làn mây biếc có tiếng người cười nói. Câu thơ lạ thường này kéo mây biếc vào cõi nhân gian.
Trong mây biếc có “người” (nhân) chứ không phải thần tiên nào.
Tiếng nói cười của người vang lừng trong mây biếc. Mây bay trên núi Yên như bay bên cạnh con người. Con người đi trong mây nói cười tự tại.
Như Nguyễn Khuyến nói:
Chùa xưa ở lẫn cùng cây đá
Sư cụ nằm chung với khói mây…
Người và mây cùng nằm, cùng trôi, cùng nói cười trong một thế giới vô sai biệt.
Thấp thoáng trong gió mây Yên Tử là trăng sao, là mặt trời, là thiền sư, là thi sĩ, là rừng trúc, là hồn hoa, là tiếng chim, là tiếng suối… Là tiếng nói cười xôn xao mà cũng là niềm tịch lặng linh thiêng.
Là ai nói cười trong mây biếc. Đó chính là tiếng cười trong mắt xanh ta, tiếng cười trong cõi vô tâm.
Trích NHẬT CHIÊU (Tạp chí Văn hóa Phật giáo)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét